تمدن بین النهرین Mesopotamian civilization

به اعتقاد همه‌ی دانشمندان قدیمی‌ترین و در واقع اولین تمدن شکل گرفته بر کره‌ی زمین تمدن بین النهرین یا ناحیه‌یی میاندورود دجله و فرات است که در واقع منطقه‌یی است در کشور فعلی عراق. تمدن بین‌النهرین از حدود 5500 سال پیش(یا حدود 3500 سال پیش ازمیلاد) آغاز شد و تا حدود 2500 سال پیش (یا حدود 539 پیش از میلاد) دوام داشت. تا کنون هیچ سندی حاکی از وجود تمدنی قبل از تمدن بین‌النهرین یافت نشده است. بنابراین در این زمینه اتفاق نظر کلی وجود دارد.  مهم‌ترین علت شکل‌گیری اولین تمدن در ناحیه‌ی بین دو رود دجله و فرات حاصلخیزی زمین در بین دو رود بود که بعد از انقلاب کشاورزی سبب تجمع مردم در این ناحیه و پیدایش روستاها و شهرها شد. واژه‌ی لاتین تمدن(یعنی civilization) از  واژه‌ی civis به معنی شهر برگرفته شده است. با این همه تمدن تنها به معنای وجود شهر یا زندگی شهری نیست اگرچه وجود شهر یکی از ملزومات آن است. برای تشکیل تمدن باید علاوه بر  وجود شهرها و آبادی‌ها،  زبان الگو یا زبان گویشی و نوشتاری مشترکی برای ارتباط ساکنان آن تمدن وجود داشته باشد، وجود مذهب و سازمان و تشکیلاتی منسجم برای تهیه‌ی غذا و ملزومات و به طور کلی اداره‌ی نواحی نیز الزامی است. بنابراین وقتی می گوییم تمدن بین النهرین قدیمی‌ترین تمدن جهان است منظورمان آن نیست که پیش از این دوره  هنوز در هیچ نقطه از جهان شهر یا شهرکی نبود.