دیوان تفتیش عقاید inquisition که سدی در برابر پیشرفت علوم بود

شرح تصویر: ژاندارک در آتش می‌سوزد!

بنیاد یا سامانه‌یی که در قرن سیزدهم (1231) توسط کلیسای کاتولیک(پاپ گریگوری نهم) به منظور جستجو، شکنجه، اعتراف گیری، محاکمه و مجازات بی‌دین‌ها و مُنکران خداوند و مخالفان کلیسای کاتولیک و مخالفان آموزه‌‌های کلیسا در کشورهای مختلف مسیحی تاسیس شد. روش کار دادگاه‌ها یا بهتر است بگوییم بیدادگاه‌های زیر مجموعه‌ی این بنیاد  ابتدا فراخوانی این قبیل افراد و و دعوت آنها به اقرار گناه خود و توبه و در صورت امتناع یا انکار، تهدید یا زندانی کردن آنها برای اعتراف کردن به گناه و توبه بود. در صورتی که شخص  مقاومت می‌کرد و بر عقاید خود پای می‌فشرد برای اعتراف گیری از او به شکنجه‌های وحشیانه از قبیل شلاق زدن و سوزاندن اعضای بدن با میله‌های گداخته یا کور کردن او متوسل می‌شدند و در نهایت او را اعدام می‌کردند یا برای سوزاندن کامل به تیر آهنی می‌سپردند(میله‌ آهنی یک سیخ یا میله‌یی از آهن بود که آن را بر زمین استوار می‌کردند و قربانی را  برای آتش زدن  به آن می‌بستند)  دامنه‌ی این تعقیب‌ها بسیار گسترده بود و هر کس از آدم عادی گرفته تا دانشمند و پژوهشگر می‌توانست در معرض چنین اتهاماتی قرار گیرد، کور شود یا به هلاکت رسد. چه بسیار انسان‌هایی که به تهمت جادوگری، بی‌عفتی یا بی‌دینی در آتش سوزانیده نشدند.  چه بی‌گناهانی که صرفا برای تصفیه حساب شخصی یا سیاسی ‌ و انتقام جویی به تهمتِ کفر گویی دستگیر و  به دست آتش سپرده نشدند.   هراسی که به این ترتیب در جامعه پدید می‌آمد بیشتر اندیشمندان را از مخالفت در برابر آموزه‌های نادرست کلیسا باز می‌داشت و به این ترتیب مانع پیشرفت علم و توسعه می‌شد دو نمونه‌ی بسیار برجسته و معروف  از این تفتیش‌ها  یکی در مورد برونو و دیگری در مورد گالیله  به عمل  آمد که هر دو به نحوی از گردش زمین به دور خورشید سخن گفتند که البته مخالف نظر کلیسا بود. برونو فیلسوف بزرگی بود که حتا با سخت‌ترین شکنجه‌ها بر عقاید فلسفی خود پای فشرد و دیوان پس از عاجز شدن از اعتراف گیری،  او را زنده زنده در آتش سوزاند و ننگ ابدی را برای خود به ارمغان آورد.  یکی دیگر از مشاهیر که قربانی بیداد دیوان تفتیش قرار گرفت  ژاندارک دختر قهرمان و میهن پرست فرانسوی بود که پس از دستگیری و تهدید به شکنجه‌ شدن به گناه نکرده اعتراف کرد ولی بعدا چون اعلام کرد که اعترافش به خاطر ترس از شکنجه شدن بوده و آنرا پس گرفت  دیوان   او را  به میله‌ی آهنی سپرد تا طعمه‌ی آتش شود. دیوان تفتیش مراکزی در بسیاری از کشورها داشت. مثلا یکی از این مراکز  در اسپانیا در زمان پادشاهی فردیناند و ملکه ایزابلا در اواخر قرن پانزدهم حدود 2000 نفر را برای سوزاندن به میله‌های آهنی سپرد. و صدو شصت هزار یهودی را فقط به گناه یهودی بودن از کشور اخراج کرد. اوج فعالیت دیوان  تفتیش در قرون سیزدهم تا پانزدهم-معروف به دیوان تفتیش قرون وسطایی - بود و بعد از آن به تدریج کاهش یافت با این همه با شیب بسیار ملایم تری تا 1908 ادامه داشت. تصویر بالا یک نقاشی است از صحنه‌ی آتش زدن ژاندارک دختر میهن پرست فرانسوی توسط بیدادگاه تفتیش عقاید. ژاندارک  نقش بزرگی در مبارزات فرانسه برای بیرون راندن اشغال گران انگلیسی در جنگ صد ساله  داشت. او به هنگام مرگ نوزده ساله بود.