رابرت هوک لئوناردویی دیگر(2)

در همان زمان رابرت بویل( فیزیک دان، شیمی دان و فیلسوف ایرلندی انگلیسی متولد 1627 و متوفی در 1691) در جستجوی دستیاری بود و توماس ویلیس (دانشمند انگلیسی،نورولوژیست، آناتومیست و روانشناس متولد 1621 و متوفی در 1675) که شناخت کاملی از هوک داشت او را معرفی کرد و به این ترتیب رابرت بویل ضمن استخدام هوک از او خواست که یک  پمپ تخلیه‌ی هوا برای او بسازد.  البته دامنه‌ی فعالیت بویل در زمینه‌ی شیمی بود ولی او با آگاهی از آزمایشات وُن گریکه (مخترع و سیاستمدار آلمانی متولد 1602 و متوفی در 1686) با پمپ هوا به فکر انجام آزمایشات مشابه‌یی افتاده بود و چون از توانایی رابرت هوک در ساختن وسایل مکانیکی آگاه بود می‌خواست ببیند  که آیا هوک می‌تواند چنین پمپی را بسازد یا نه. در همان زمان رالف گریتوریکس(مهندس و مخترع وسایل آزمایشگاهی به ویژه ابزارهای ریاضی متولد در 1625 و متوفی در 1675) هم یک پمپ تخلیه‌ی هوا ساخته بود که بهتر از پمپ وُن گریکه کار می‌کرد.  هوک با قبول پیشنهاد رابرت بویل بر آن شد که نه تنها آن دستگاه را بسازد بلکه عیوب آن را نیز برطرف کند و با بهینه سازی ساختارش آن را تا حد یک پمپ مدرن تخلیه‌ی هوا بهبود بخشد و همین کار را هم کرد. زیرا او کسی نبود که بدون تاثیرگزاری بر یک چیز به تقلید صرف آن بپردازد. هوک هرگز به یک چیز متمرکز نمی‌شد و نبوغ او به گونه‌یی بود که در شاخه‌های ظاهرا متفاوت علمی نظریه پردازی می‌کرد گویی پیوندی بین همه‌ی ارکان جهان می‌دید. درست وقتی که مشغول کار روی پمپ هوا بود درباره‌ی سازو کار ساعت‌ها نیز فکر می‌کرد و از خود می‌پرسید که چگونه می‌توان از آنها برای تعیین طول جغرافیایی در دریانوردی استفاده کرد. عملکرد ساعت‌های پاندولی یا آونگی آن دوران به علت افت و خیزهای کشتی در دریا دچار اختلالاتی می‌شد که همین هوک را به فکر استفاده از فنر به جای آونگ در ساعت‌ها انداخت. در ساعت‌های آونگی  چرخ تعادل ساعت با یک آونگ که تحت میدان گرانشی زمین نوسان می‌کند، کنترل می‌شود. بدیهی است  نوسانات آونگ در یک وسیله‌ی نقلیه مثل کشتی مُدام  تحت تاثیر تکان‌های ناگهانی قرار می‌گیرد و لاجرم در عملکرد ساعت اختلال پدید می‌آورد. هوک با خود اندیشید که آونگ به علت ثابت بودن زمان تناوب نوساناتش در ساعت به کار می‌رود. ولی فنر هم زمان تناوب ثابتی دارد که به خلاف آونگ مستقل از گرانش است. پس می‌توانیم به جای آونگ از فنر استفاده کنیم زیرا ساعت‌های فنری دست کم در کشتی‌ها و سایر محیط‌های متحرک عملکرد بهتری خواهند داشت و به این ترتیب دست به کار شد و در خلال همین آزمایشات روی ساعت‌های فنری بود که به چندین  دستاورد مهم دیگر هم رسید که یکی از آنها اختراع ساعت‌های فنری مدرن بود. ولی متاسفانه او علیرغم اصرار دوستان دانشمندش به دلایلی که ممکن است به علت ویژگی های منفی شخصیتی او بوده باشد در ثبت آن کوتاهی کرد و تنها آن چیزی را (آن هم در سال1667 و باز هم به اصرار دوستان دانشمندش)  منتشر کرد که اکنون به نام قانون هوک معروف است. در سال 1662 هوک به عضویت انجمن سلطنتی انگلستان در آمد و سرپرستی آزمایشات آن انجمن به او محول گردید. هوک معمار برجسته‌یی نیز بود و پس از آتش سوزی بزرگ لندن در سال 1666 همراه با  سرِ کریستوفر وِرن( معمار، ریاضی فیزیک دان و منجم برجسته‌ی انگلیسی متولد 1632 و متوفی در 1723) نقش بزرگی در بازسازی و نوسازی شهر لندن داشت.                                                                                                                                                  در سال 1665 هوک با انتشار شاهکار خود، کتابی به نام مایکرو گرافیا که حاوی تصاویر جالب از ساختمان مواد آلی و  اکتشافات مهم دیگر درباره‌ی زیست شناسی بود به شهرت جهانی دست یافت. برای تدوین این کتاب نخست  میکروسکوپی ساخت و با آن به مشاهده‌ی اجزای تشکیل دهنده‌ی مواد آلی  پرداخت. رابرت هوک ابتدا به مشاهده‌ی تراشه‌یی از چوب پنبه پرداخت و با دیدن شبکه‌های ساختار چوب پنبه آنها را با الهام از اتاق‌های راهبان مسیحی در صومعه، حجره یا سلول نامید و به این ترتیب نخستین کسی بود که به مشاهده‌ی سلول یا یاخته‌ پرداخت و آن را نامگزاری کرد. در اینجا ذکر توضیحی درباره‌ی  «ساختن»که در منابع تاریخ علم مُدام تکرار می‌شود  خالی از فایده نیست: در این منابع می‌خوانیم که مثلا نیوتن یا هوک میکروسکوپ یا... تلسکوبی ساختند. تاکید می‌کنم منظور آن نیست که این میکروسکوب یا تلسکوپ یا هر دستگاه دیگر با همه‌ی اجزایشان الزاما به دست آن دانشمند ساخته شده اند. بلکه منظور طراحی دستگاه و مدیریت ساخت آن است. هوک تا سنین نوجوانی واقعا به دست خود دستگاه‌هایی را می‌ساخت ولی پس از تثبیت مقام خود به عنوان سرپرست آزمایشگاه و کارگاه،  برای  هر چه بهتر جفت و جور شدن عناصر دستگاه‌های خود  از استادکاران  توانا استفاده می‌کرد.